Đánh giá 360 độ là một phương pháp hiện đại và toàn diện, cho phép nhân viên hiểu rõ hơn về những điểm mạnh và điểm yếu của mình và giúp các nhà quản lý có được cách thức phù hợp nhất để cải thiện hiệu suất của nhân sự tại nơi làm việc. Vậy làm thế nào để tạo ra một quy trình đánh giá 360 độ hiệu quả? 1Academy sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện nhất về phương pháp này trong bài viết dưới đây!
1. Đánh giá 360 độ là gì?
Đánh giá 360 độ hay phản hồi 360 độ là một phương pháp được sử dụng để đánh giá hiệu suất làm việc, năng lực chuyên môn và hành vi của nhân sự thông qua phản hồi từ cấp trên, đồng nghiệp hay các bên liên quan như khách hàng hoặc đối tác.
Quá trình thu thập phản hồi này có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau và ở dạng ẩn danh hay công khai, từ những người có tương tác với nhân sự trong quá trình làm việc như quản lý trực tiếp, nhân sự trong cùng phòng ban hay các đồng nghiệp khác.
Tất cả những người tham gia đánh giá sẽ điền ý kiến vào bảng đánh giá 360 độ mà đã được công ty xây dựng, sử dụng thang điểm hoặc nhận xét bằng văn bản.
2. Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp đánh giá 360 độ
Bất kỳ một phương pháp nào dùng để đánh giá nhân sự cũng sẽ đều có ưu điểm và hạn chế của nó. Dưới đây là những ưu và nhược điểm của phương pháp đánh giá 360 độ mà bạn có thể cân nhắc trước khi sử dụng.
2.1. Ưu điểm
Mang đến góc nhìn toàn diện và khách quan hơn
Đánh giá 360 độ bao gồm những phản hồi được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, từ cấp trên, đồng nghiệp, cấp dưới hay thậm chí là khách hàng, giúp cho việc đánh giá năng lực nhân viên được toàn diện hơn, tránh sự thiên vị và mang lại cái nhìn đa chiều hơn thay vì chỉ sử dụng đánh giá từ cấp trên như những phương pháp truyền thống.
Thúc đẩy sự tự nhận thức từ nhân viên
Thông qua những đánh giá và phản hồi chi tiết như vậy thì nhân viên có thể hiểu rõ hơn về những điểm mạnh yếu của bản thân, hành vi nào cần duy trì hay phải thay đổi từ nhiều góc nhìn khác nhau. Điều này giúp thúc đẩy sự tự cải thiện và nâng cấp bản thân.
Nâng cao hiệu quả làm việc cá nhân và hợp tác
Đánh giá 360 độ là cơ hội để các thành viên đưa ra những ý kiến đóng góp, nhận xét mang tính xây dựng giúp nhau hoàn thiện hơn. Kết quả là góp phần nâng cao mối quan hệ giữa các thành viên và xây dựng văn hóa làm việc hiệu suất cao, tăng tính gắn kết trong đội nhóm.
Hỗ trợ cho xây dựng và phát triển kế hoạch đào tạo tối ưu
Những phản hồi và kết quả từ đánh giá 360 độ có thể cung cấp dữ liệu sâu sắc về năng lực của mỗi cá nhân. Nhà quản lý có thể dựa vào những kết quả này để nhận diện được những tiềm năng và hạn chế của nhân viên và thiết lập các kế hoạch đào tạo phát triển cá nhân phù hợp.
Thúc đẩy cải thiện hiệu suất làm việc
Những góp ý đánh giá tích cực chính là động lực giúp nhân viên tự tin hơn để nỗ lực thay đổi và đạt đến kỳ vọng của tổ chức.
2.2. Nhược điểm
Tốn kém thời gian và nguồn lực
Quá trình thu thập, xử lý và phân tích phản hồi từ nhiều nguồn khác nhau trong tổ chức có thể tiêu tốn nhiều thời gian và công sức, cùng với đó thì phương pháp này cũng đòi hỏi sự tham gia và cam kết từ nhiều bên liên quan. Thách thức này đặc biệt khó khăn đối với những tổ chức có quy mô lớn.
Rủi ro từ những đánh giá thiếu tính trung thực
Không phải ai trong doanh nghiệp cũng cảm thấy thoải mái khi đánh giá một cách thành thật nhất về đồng nghiệp của mình. Tuy những phản hồi có thể được thực hiện ẩn danh nhưng nhân viên vẫn sẽ có cảm giác lo ngại ảnh hưởng đến mối quan hệ với người được đánh giá.
Kết quả là những đánh giá từ phía đồng nghiệp hoặc cấp dưới có thể dễ bị thiên lệch, không khách quan và phản ánh chính xác thực trạng.
Khó kiểm soát chất lượng của phản hồi
Do việc thu thập được tiến hành từ nhiều nguồn nên sẽ không tránh khỏi có những phản hồi không có giá trị cho sử dụng kết quả đánh giá sau cùng. Một số phản hồi có thể thiếu tính xây dựng, mang tính cá nhân hay không liên quan đến phạm vi công việc.
Ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý nhân viên
Nếu đánh giá không được truyền tải đúng cách thì có thể dẫn đến vấn đề nhân viên chỉ trích đổ lỗi lẫn nhau, người được đánh giá có thể cảm thấy bị phê phán và mất động lực làm việc. Văn hóa doanh nghiệp nếu không phù hợp có thể khiến phương pháp này tạo ra các xung đột nội bộ và mâu thuẫn thay vì dẫn đến mục tiêu cải thiện năng suất chung.
3. Quy trình triển khai phương pháp đánh giá 360 độ trong đội nhóm, doanh nghiệp
Bước 1: Thiết lập tiêu chí đánh giá
Để bắt đầu quy trình đánh giá 360 độ thì doanh nghiệp cần xác định các tiêu chí đánh giá cụ thể cho từng nhân viên sao cho phù hợp với mục tiêu của tổ chức và yêu cầu công việc.
Các tiêu chí này cần phải đo lường được và bao gồm các kỹ năng chuyên môn, kỹ năng mềm, thái độ làm việc,…
Khi đã có bộ tiêu chí thì doanh nghiệp sẽ cần lựa chọn thang điểm để đánh giá. Hai loại thang điểm phổ biến thường được sử dụng gồm:
- Thang điểm dựa vào mức độ như Xuất sắc – Tốt – Trung bình – Không tốt
- Thang điểm theo con số như thang từ 1-5 hay 1-10 tùy vào nhu cầu cụ thể
Bước 2: Lên ý tưởng và xây dựng câu hỏi đánh giá
Doanh nghiệp cần xây dựng bộ câu hỏi cá nhân hóa theo vị trí nhiệm vụ, mục tiêu nghề nghiệp và thế mạnh của người được đánh giá. Có thể sử dụng câu hỏi định lượng hoặc câu hỏi mở để thu thập phản hồi chi tiết, tuy nhiên cần tránh các câu hỏi phức tạp, dễ gây khó hiểu và không liên quan đến công việc
Biểu mẫu đánh giá có thể bao gồm 50 câu hỏi hoặc mất từ 10 đến 15 phút để hoàn thành, giúp người thực hiện không cảm thấy quá tải và có thể đưa ra những phản hồi có giá trị.
Bước 3: Lựa chọn nhân sự đánh giá
Việc lựa chọn người tham gia đánh giá sẽ bao gồm:
- Đồng nghiệp trong cùng nhóm/phòng ban và làm việc trực tiếp với nhân viên
- Cấp trên hay cấp dưới trực tiếp
- Khách hàng hay đối tác mà nhân viên thường xuyên trao đổi, tương tác
Lựa chọn người đánh giá từ nhiều nguồn sẽ đảm bảo tính đa chiều, hữu ích và chính xác, tuy nhiên cần tránh sử dụng quá nhiều người sẽ gây lãng phí nguồn lực.
Bước 4: Gửi bảng khảo sát cho người đánh giá
Doanh nghiệp cần chuẩn bị và giới thiệu bảng đánh giá cũng như quy trình thực hiện đến những người tham gia đánh giá. Bước này nên được thực hiện sớm để đảm bảo người đánh giá có đủ thời gian để chuẩn bị và trả lời một cách cẩn thận và chính xác.
Doanh nghiệp có thể có những hướng dẫn chi tiết cách trả lời bảng hỏi để đảm bảo chất lượng phản hồi có giá trị sử dụng.
Bước 5: Phân phát bảng câu hỏi khảo sát đến nhân viên
Để đảm bảo sự khách quan, minh bạch và công bằng thì doanh nghiệp cũng cần gửi bảng khảo sát tương tự đến chính nhân viên để họ tự đánh giá bản thân.
Kết quả từ việc tự đánh giá sẽ được sử dụng để so sánh với các kết quả đánh giá khác, giúp cho việc nhận định và đề xuất cải thiện trở nên chính xác hơn
Bước 6: Xác định timeline thực hiện đánh giá
Sau khi gửi bảng khảo sát đến các bên liên quan thì cần xác định thời gian biểu cụ thể cho việc triển khai đánh giá như thời gian trả lời, thời gian báo cáo kết quả,… Đồng thời cũng cần thông báo đến tất cả mọi người để đảm bảo họ đều nắm được thời hạn, tránh trì hoãn và ảnh hưởng đến quy trình.
Bước 7: Đánh giá và đề xuất phương án cải tiến
Cuối cùng, để hoàn tất quy trình đánh giá 360 độ thì doanh nghiệp cần:
- Tổng hợp phản hồi từ các nguồn
- Phân tích và tạo bảng đánh giá cuối cùng bao gồm điểm mạnh, điểm yếu và kế hoạch hành động cụ thể cho từng nhân viên
Dựa vào bảng đánh giá này mà doanh nghiệp có thể khen thưởng những nhân viên có đánh giá tốt và đề xuất cải thiện cần thiết.
4. Những lưu ý khi thực hiện phương pháp đánh giá 360 độ
Để đảm bảo quá trình triển khai phương pháp 360 độ diễn ra nhanh chóng và hiệu quả cao, doanh nghiệp cần lưu ý những điểm sau:
- Cần thống nhất từ đầu những mục tiêu, kết quả mong muốn đạt được và các tiêu chí sẽ được sử dụng để đánh giá. Doanh nghiệp nên ưu tiên lựa chọn các tiêu chí định lượng nếu có thể
- Đảm bảo quy phản hồi rõ ràng và mọi thông tin đánh giá đều được bảo mật, đảm bảo tính ẩn danh nếu cần thiết
- Kết hợp sử dụng các phần mềm công nghệ như 1Office, Base HRM,… để tự động hóa và tăng độ chính xác
- Tiến hành thực hiện đánh giá thường xuyên để duy trì và nâng cao hiệu quả làm việc trong dài hạn, hướng đến phát triển bền vững cho doanh nghiệp
5. Bộ câu hỏi thường được sử dụng cho đánh giá 360 độ
Để chuẩn bị cho quá trình đánh giá thì doanh nghiệp có thể tham khảo bộ câu hỏi thường được sử dụng sau đây. Câu hỏi được chia thành các nhóm dựa vào nhiều yếu tố khác nhau để đánh giá toàn diện nhất về hiệu suất và hành vi của nhân sự
Nhóm 1: Câu hỏi về nhận thức cá nhân
Nhân viên có thể hiện sự chuyên nghiệp tại nơi làm việc không?
Nhân viên có coi trọng đạo đức nghề nghiệp và tính toàn vẹn không?
Nhân viên có giữ được bình tĩnh trong các tình huống áp lực không?
Nhân viên có sẵn sàng đón nhận phản hồi mang tính xây dựng không?
Nhóm 2: Câu hỏi về định hướng kết quả
Nhân viên có chủ động giải quyết các vấn đề phát sinh không?
Nhân viên có quản lý thời gian hiệu quả trong công việc không?
Nhân viên có tập trung vào nhu cầu của khách hàng không?
Nhóm 3: Câu hỏi về khả năng hợp tác
Nhân viên có giao tiếp hiệu quả với các thành viên trong nhóm không?
Nhân viên có đưa ra phản hồi về các hoạt động đang diễn ra trong nhóm không?
Có ai trong nhóm phàn nàn về hành vi của nhân viên không?
Nhân viên có đánh giá cao phản hồi từ đồng nghiệp không?
Nhân viên có sẵn sàng chia sẻ các nguồn lực với đồng nghiệp không?
Nhóm 4: Câu hỏi về động lực cá nhân
Nhân viên có động lực khi thực hiện các nhiệm vụ được giao không?
Nhân viên có gặp khó khăn trong việc xử lý công việc không?
Nhân viên có tỏ ra nhiệt huyết với sự thành công của tổ chức không?
Nhóm 5: Câu hỏi về kỹ năng khác
Nhân viên có giải quyết tốt các vấn đề trong nhóm không?
Nhân viên có thể hiện khả năng lãnh đạo không?
Nhân viên có tạo ra môi trường làm việc tích cực cho người xung quanh không?
Nhân viên có chủ động tổ chức những sự kiện tại công ty không?
Có điều gì bạn muốn bổ sung về tính cách của nhân viên không?
6. Tham khảo form mẫu đánh giá 360 độ mới nhất 2024
Để hỗ trợ doanh nghiệp có thể dễ dàng áp dụng phương pháp này hơn thì 1Academy sẽ cung cấp biểu mẫu khảo sát sẵn bao gồm bộ hơn 100 câu hỏi dùng để đánh giá về các kỹ năng mềm, kỹ năng chuyên môn, năng lực ứng xử,…
Từ biểu mẫu này, doanh nghiệp có thể tự điều chỉnh sao cho phù hợp với vị trí, nhiệm vụ và yêu cầu của nhân viên
7. Ứng dụng AI nâng cao năng lực quản lý và đánh giá nhân viên
Khi tiến hành triển khai sử dụng phương pháp đánh giá 360 độ thì kết quả đầu ra có thể bị ảnh hưởng đáng kể bởi các vấn đề như không nhận được phản hồi từ cấp trên, câu hỏi đánh giá không rõ ràng và thiếu kế hoạch cập nhật sau đánh giá.
Để giải quyết cho những vấn đề này thì doanh nghiệp có thể tham khảo các chương trình đào tạo đội ngũ quản lý cấp trung để có thể hiểu và vận dụng phương pháp đánh giá phù hợp với ngành nghề và đặc điểm của nhân sự.
Học viện 1Academy, với các chương trình đào tạo chuyên sâu, đã và đang nâng tầm đội ngũ quản lý cấp trung, giúp doanh nghiệp lập kế hoạch đánh giá và triển khai đào tạo hiệu quả, xây dựng đội ngũ không chỉ đáp ứng nhu cầu trong ngắn hạn mà còn cho yêu cầu trong bền vững, lâu dài.
Qua bài viết này, 1Academy đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết về phương pháp đánh giá 360 độ. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ giúp doanh nghiệp xác định được định hướng lâu dài trong quản trị nguồn lực và phát triển tổ chức.
Ngoài ra, nếu doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong quá trình xây dựng và triển khai đánh giá, hãy đăng ký nhận tư vấn miễn phí tại 1Academy, chuyên viên tư vấn của chúng tôi sẽ hỗ trợ một cách nhanh chóng!
- Hotline: 038 705 1409
- Website: https://academy.1office.vn/
- Fanpage: https://www.facebook.com/1OfficeAcademy
Tham gia group cộng đồng của 1Academy để cập nhật những tin tức & sự kiện mới nhất!
